Thời trang bền vững Sustainable Fashion là gì? Ứng dụng đời sống

Trong vài năm trở lại đây, khái niệm “thời trang bền vững” đã không còn xa lạ gì với chúng ta, đã và đang trở thành mối quan tâm của mọi doanh nghiệp và thương hiệu thời trang trên khắp thế giới. Tuy nhiên chúng ta đã thực sự hiểu đúng và đủ khái niệm này hay chưa? Hãy cùng Zumi tìm hiểu nhé!

KHÁI NIỆM “THỜI TRANG BỀN VỮNG”

Thời trang bền vững là một quá trình mà trong đó tất cả các giai đoạn từ thiết kế, cung ứng nguyên liệu, sản xuất, chiêu thị và tiêu thụ đều phải được thỏa mãn các tiêu chí đảm bảo sự bền vững về môi trường, kinh tế và văn hóa xã hội. Nói cách khác, mục đích chính của thời trang bền vững là kéo dài vòng đời sử dụng của sản phẩm nhằm hạn chế những tác động tiêu cực lên sự cân bằng hệ sinh thái. 

Khái niệm thời trang bền vững bắt đầu manh nha từ cuối thập niên 80, đầu thập niên 90 và nhận được sự quan tâm của công chúng từ những năm 2000.

LỢI ÍCH VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA THỜI TRANG BỀN VỮNG

Báo cáo của UN năm 1987 – “Tương lai của chúng ta” đã phản ánh những tác động tiêu cực gây ra bởi hoạt động của con người lên môi trường tự nhiên. Nhiều nghiên cứu và báo cáo gần đây cũng chỉ ra những gánh nặng môi trường đang phải chịu đựng từ ngành công nghiệp thời trang, như dư lượng thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật trong quá trình trồng trọt, dư hóa phẩm nhuộm vải, khai thác quá mức lông, da động vật…

Thời trang ảnh hưởng tới môi trường nhiều hơn chúng ta nghĩ. Trên thực tế, vải được dệt từ sợi bông, bông được trồng từ đất, mà đất đã và đang bị ảnh hưởng bởi việc lạm dụng thuốc trừ sâu, chế phẩm hóa học. Dư lượng này hấp thụ vào đất, thải vào sông hồ. Các loài động vật, ngay cả con người đều sử dụng nước từ những nguồn này, cuối cùng con người ăn và uống các sản phẩm ô nhiễm.

Một vấn đề xã hội đang rất được quan tâm tại các nước đang phát triển – nơi đặt phần lớn xưởng sản xuất của các thương hiệu thời trang, đó là người lao động chịu sự dám sát gắt gao trong môi trường làm việc không đảm bảo, phải làm việc cường độ cao để kịp đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng nhưng mức lương chỉ vừa đủ sống.

Chiến dịch “Who made my clothes” của Fashion Revolution

Phong trào thời trang bền vững chỉ mang lại ảnh hưởng tích cực khi người tiêu dùng đã biết quan tâm hơn tới các vấn đề kinh tế - xã hội, môi trường và sức khỏe của chính mình. Tuy nhiên, phong trào này không chỉ đòi hỏi tư duy và nhận thức mà cần có hành động và chiến lược thiết thực đến từ các doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng. 

ĐÂU LÀ CHUẨN MỰC CỦA QUÁ TRÌNH TẠO NÊN THỜI TRANG BỀN VỮNG?

Như đã đề cập ở trên, thời trang bền vững không phải là một đích đến, mà đó là một quá trình gồm nhiều giai đoạn. 

Quy trình sản xuất

-        Nguyên liệu dùng để sản xuất là nguyên liệu tự nhiên hoặc tái chế, thân thiện với môi trường như linen, đũi, cotton,…

-        Quy trình nhuộm vải không sử dụng thuốc nhuộm hóa học gây hại cho môi trường và sức khỏe con người.

-        Quy trình vận chuyển: nơi sản xuất cách nơi tiêu thụ không quá 400km, hạn chế tối đa ô nhiễm từ việc vận chuyển nguyên liệu tới nơi sản xuất và thành phẩm tới nơi bán lẻ; tiết kiệm nguồn nhân lực và phát triển kinh tế địa phương.

-        Giảm thiểu lượng nước sử dụng trong quy trình sản xuất, giảm thiểu tối đa chất thải ra môi trường.

-        Sử dụng năng lượng tái tạo.

Quy trình phân phối

-        Đóng gói, bao bì: giảm lượng vật liệu dùng cho đóng gói, tái sử dụng và tái chế; hạn chế tối đa việc sử dụng nilon.

-        Vận chuyển, giao nhận: giảm số chuyến nhằm hạn chế ô nhiễm từ quá trình vận chuyển; sử dụng phương tiện tiêu thụ nhiên liệu thân thiện với môi trường.

-        Cắt giảm trung gian trong mua bán.

-        Marketing: hạn chế sử dụng hình thức in ấn (brochures, poster, catalogue…). Nhãn mác sử dụng vật liệu bằng vải hoặc giấy.

Quy trình tiêu thụ

-        Sản phẩm bền vững: thành phẩm của quá trình sản xuất bền vững, chất lượng cao, có giá trị về cả vật chất và tinh thần để giúp khách hàng sử dụng lâu nhất có thể mà không cần thay mới trong thời gian ngắn.

Quy trình tiêu thụ có “xanh” hay không phụ thuộc vào cách truyền tải thông điệp của thương hiệu và cả tư duy, nhận thức của người tiêu dùng. Vì vậy hãy tự mình trở thành nhân tố đóng góp cho sự thay đổi tích cực của môi trường và nhân loại vì tương lai của chính bản thân mình.

THỜI TRANG NHANH

“Thời trang nhanh”, hay còn gọi là “thời trang ăn liền” là thuật ngữ dùng mô tả những thiết kế bắt kịp xu hướng một cách nhanh chóng; dựa trên xu hướng của những buổi trình diễn thời trang cao cấp theo mùa, sản xuất và đem ra bày bán tại các cửa hàng chỉ trong một thời gian ngắn.

Có một quy tắc bất thành văn trong lĩnh vực thời trang giá rẻ đó là “Mười lần giặt” – nghĩa là sau chừng mười lần giặt, chất lượng quần áo sẽ bị giảm đáng kể và người tiêu dùng sẽ không ngần ngại bỏ chúng đi để mua thứ mới. 

Manh nha từ những năm 60 của thế kỷ trước, giới trẻ lúc bấy giờ bắt đầu tạo ra những xu hướng thời trang sử dụng chất liệu rẻ và dễ tìm như một cách thể hiện phong cách bản thân. Cho tới cuối thập niên 90, đầu những năm 2000, ngành công nghiệp thời trang nhanh như một bông hoa nở rộ với những tên tuổi lớn như Zara, H&H, Topshop, hay Uniqlo; các chuỗi cửa hàng của các thương hiệu này có thể được bắt gặp mọi nơi trên khắp thế giới.

Đúng như tên gọi, thời trang nhanh chỉ cần 15 – 20 ngày để đưa một ý tưởng thiết kế trên giấy trở thành một sản phẩm được bày bán tại cửa hàng. Xu hướng này đem lại lợi nhuận vô cùng lớn cho các nhà bán lẻ bới chi phí sản xuất thấp, các sản phẩm mới ra mắt liên tục khuyến khích người tiêu dùng chi tiền để bắt kịp xu hướng.

Tuy nhiên lượng quần áo sản xuất càng nhiều thì áp lực của ngành thời trang lên môi trường càng lớn. Theo nghiên cứu của Ủy ban Kinh tế Liên hợp quốc Châu Âu – UNECE, thời trang nhanh mang cơ hội tăng trưởng kinh tế nhưng toàn bộ ngành thời trang đang cản trở nỗ lực phát triển bền vững bằng việc chiếm tới 20% lượng nước thải, 10% lượng khí thải toàn cầu.

Để đạt được chi phí thấp nhất, đến 50% quần áo chúng ta đang mặc có chất liệu được làm từ polyester – được sản xuất từ nhiên liệu hóa thạch là dầu mỏ và than đá. Chất liệu này khi được quay trong máy giặt sẽ tạo những sợi vải siêu nhỏ (microfiber), làm tăng lượng vi nhựa thải ra nguồn nước và không lâu sau đó sẽ quay lại với chính cơ thể con người.

Hóa chất dư thừa tại một nhà máy dệt ở Ấn Độ

Nhiều thương hiệu đã có những giải pháp như chuyển sang sử dụng chất liệu cotton hữu cơ, tuy nhiên quá trình trồng bông đòi hỏi lượng nước và thuốc trừ sâu hóa học rất lớn, dẫn tới dư lượng chất độc hóa học trong đất và nước, ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người.

Cánh đồng trồng bông ở Ấn Độ

ĐỪNG BIẾN THỜI TRANG THÀNH TỘI ĐỒ CỦA MÔI TRƯỜNG

Là một người tiêu dùng thông minh và quan tâm tới môi trường, hãy chọn mua sản phẩm dựa trên chất lượng và vòng đời sử dụng thay vì giá thành rẻ. Bởi sản phẩm giá rẻ đôi khi phải đánh đổi với cái giá khá đắt cho môi trường và chính sức khỏe chúng ta.

Câu nói của nhà thiết kế nổi tiếng Vivienne Westwood.

Cung – cầu là quy luật tự nhiên và tất yếu của thị trường.Một khi người tiêu dùng thay đổi tư duy và hành động thì các hãng thời trang sẽ biết cách thích ứng và cùng nhau tạo ra những thay đổi tích cực. 

BST "Loose the loop" của H&M với xu hướng tái chế

“Thời trang có thể là “một chiến binh toàn cầu” trong việc bảo vệ hành tinh.” – Pharrell Williams.

Chiến dịch "Detox" của tổ chức môi trường Greenpeace.

Trên con đường tiến đến Top 3 các nước xuất khẩu dệt may lớn nhất thế giới, Việt Nam đã và đang phải đối mặt với nhiều vấn đề môi trường, nhưng cũng mang trong mình tiềm năng dồi dào để phát triển thời trang bền vững. Hãy là người tiêu dùng thông minh để thời trang và cái đẹp luôn được tôn vinh và nhìn nhận một cách tích cực.

Zumi Uniform